علائم و نشانه ها و راه های درمان کم آبی بدن در کودکان و سالمندان

2

کم آب بدن را تاکنون اکثر انسان ها تجربه داشته اند. بدون شک در ذهن شما نیز سوال هایی مطرح شده است، کم آبی بدن چیست؟ علائم و راه های درمان کم آبی بدن چیست؟ آیا روشی برای پیشگیری از کم آبی وجود دارد؟ در این مقاله به توضیحاتی مفید ومختصر در رابطه با کم آبی بدن خواهم پرداخت.
طبق نظر سنجی در کشورهای مختلف ۶۰ الی ۷۵ درصد مردم آمریکا در طول شبانه روز به میزان کافی آب نمی نوشند. اگر می خواهید حس شادابی، سلامتی و همچنین انرژی بالا و خستگی ناپذیری در بدن خود داشته باشید. موضوع کم آبی بدن خود را جدی بگیرید.

کم آبی بدن چیست؟

کم آبی بدن در کل به معنا ومفهوم از دست دادن آب در بدن است. هنگامی که میزان مایعات موجود در بدن انسان کاهش یابد، کم آبی بدن اتفاق خواهد افتاد. اگر بخواهیم با علم پزشکی این اتفاق را بررسی نماییم، زمانی که بدن انسان الکترولیت های خود را از دست دهد کمبود آب در بدن رخ خواهد داد.
الکترولیت های در بدن انسان وظیفه تولید الکتریسیته را دارند. این ماده برای انجام وظیفه خود در محلولی یونیزه می گردد تا بتواند الکتریسیته مورد نیاز بدن را تأمین نماید. این ماده در تمامی اعضای بدن انسان وجود دارد و کنترل عملکرد سلول و اندام های بدن را عهده دار می باشد.
الکترولیت ها را می توان در منیزیم، کلرید، کلسیم، پتاسیم، سدیم و بی کربنات در بدن پیدا نمود. یکی از وظایف اصلی این ماده حمل و نگهداری سیگنال های الکتریکی در بدن است. الکترولیت ها میزان PH بدن و همچنین عملکرد نبض، ضربان قلب و سیستم کلی بدن را کنترل می نماید.

الکترولیت ها چه وظایف و تأثیری در کم آبی بدن دارند؟

الکترولیت ها هر کدام وظیفه و تأثیر متفاوتی در بدن دارند. بعضی از قسمت های بدن به الکترولیت بیشتری نیازمند هستند برای مثال سیستم عضلانی و ماهیچه ها، مغزو مرکز سیستم عصبی در صورت کمبود آب بدن در معرض آسیب بیشتری قرار دارند.
به یاد داشته باشید که ۶۰ درصد از مواد تشکیل دهنده بدن آب است. ۷۵ درصد عضلات و همچنین ۸۵ درصد مغز انسان از آب تشکیل شده است. در ادامه روش های پیشگیری از کم آبی بدن را معرفی خواهم کرد.

انواع الکرولیت ها

کلرید یون منفی بسیار مهم و کاربردی بدن انسان است این یون را می توان در خارج از سلول های خون جستجو نمود. اگر بدن قصد داشته باشد تعادل مایعات را حفظ نماید از کلرید استفاده می کند. در مواقعی که میزان کلرید افزایش یا کاهش یابد، تعادل مایعات بدن انسان به هم می خورد و حتی منجر به مرگ انسان خواهد شد.
پتاسیم نیز یک یون مثبت در داخل سلول بدن است. وظیفه تنظیم ضربان قلب و همچنین ماهیچه و عضلات را برعهده دارد. میزان پتاسیم موجود در بدن می تواند بر روی تعداد ضربان قلب تأثیر گذار باشد. هنگامی که بدن کمبود پتاسیم داشته باشد منجر به فشار خون خواهد شد. طبق آمار محققان تغذیه و سلامت جسم اکثر مردم دچار کمبود پتاسیم هستند.
سدیم یک نوع یون مثبت در خارج از سلول های بدن است. وجود سدیم بالا در بدن منجر به کم آبی بسیار حادی به نام هایپر ناترمی خواهد شد. امروزه به خاطر مشغله کاری و علاقه بسیار زیاد در مصرف غذاهای آماده و فرآوری شده، افراد بیشتری را در معرض خطر مصرف سدیم بالا قرار خواهند گرفت.
توصیه می کنم اگر قصد دارید سلامت جسم داشته باشید. از مصرف مواد غذایی فرآوری شده مثل ساندویچ ها، مواد غذایی دارای مواد نگهدارنده و غذاهای اسانس دار پرهیز نمایید.
منیزیم نیز همانند پتاسیم وظیفه کنترل ضربان قلب و انقباض غضلات بدن را عهده دارست. این ماده عملکرد سیستم عصبی را تحت کنترل خود دارد. کمبود منیزیم در بدن منجر به تشدید علائم کم آبی در بدن می شود. هر کدام از الکترولیت ها نقش بسزایی در کنترل عملکرد بدن و از کم آبی بدن پیشگیری خواهند کرد.

انواع کم آبی بدن

کم آبی بدن نسبت به میزان مایعات از دست رفته بدن، بر سه دسته کلی تقسیم بندی می شود.
ایزوتراپی یا ایزوتونیک: در مواقعی که الکترولیت ها در بدن از بین رفته باشند و در نتیجه در اثر کمبود الکترولیت ها بدن دچار کم آبی شود.
هیپوتونیک یا هیپوناترمی: وقتی میزان سدیم در بدن کاهش یابد و الکترولیت ها از بین بروند.
هایپرتونیک یا هایپرناترمیک: زمانی که آب در بدن کاهش یابد.

چه عواملی منجر به کم آبی می شود؟

زمانی که بدن انسان در معرض کم آبی قرار می گیرد، روند پیشرفت ابتلا به بیماری کم آبی سرعت خواهد بخشید. هر سه نوع عامل اصلی کم آبی که توضیح دادم نسبت به میزان پیشرفت خود بر سه قسمت تقسیم بندی می شوند. خفیف، متوسط و شدید هستند.
هنگامی که بدن شما حدودأ ۲ درصد از میزان مایعات خود را از دست داده باشد، مبتلا به کم آبی خفیف هستید.
زمانی که میزان مایعات از دست رفته بدنتان به ۵ درصد برسد، شما دچار کم آبی متوسط می شوید.
وقتی که این میزان به ۱۰ درصد و بالاتر برسد شما دچار کم آبی شدید شده اید. ممکن است سلامت جسمی شما به خطر بیفتد.

نشانه ها و علائم کم آبی بدن

فردی که مبتلا به کم آبی بدن می شود دارای نشانه های شایعی می باشد. در ادامه به معرفی علائم اصلی کم آبی بدن خواهم پرداخت.

خشکی پوست

اکثر مردم به این باور رسیده اند که خشکی پوست نتیجه کمبود آب در بدن است. عموم مردم باور دارند که نوشیدن آب زیاد منجر به طراوت و شادابی پوستتان می شود. اما نتایج محققان نشان می دهد، میزان آب مصرف شده هیچ تأثیری در شادابی و طراوت پوست نخواهد داشت.
اگر پوستتان خشک است نیازی به نوشیدن آب زیاد نیست، زیرا تأثیر گذار نیست. عوامل متعددی خشکی پوست را به وجود می آورند از جمله استفاده از لوازم آرایشی نامناسب، عوامل آب و هوایی و آلودگی هوا و همچنین عملکرد غدد سبابه و تعداد آنها است. بخاطر داشته باشید به میزان کافی آب بنوشید، تا از خشکی پوست جلوگیری نمایید.
به گفته محققان و کارشناسان تغذیه مصرف میوه و سبزیجاتی که سرشار ازمواد مغذی، ویتامینها C، E، A و همچنین آب هستند، مصرف میوه و سبزیجات بسیار موثرتر از نوشیدن آب برای داشتن پوستی شاداب و با طراوت خواهد بود.
چند نکته مفید برای جلوگیری از خشکی پوست اینکه:
هر ۴ الی ۵ ساعت میوه متفاوتی میل کنید.
از آب لوله کشی شده استفاده کنید، آب معدنی به علت عدم وجود فلوراید موجب پوسیدگی دندان ها می گردد. اما آب لوله کشی به خاطر وجود فلوراید به استحکام دندان ها کمک می نماید.
اگر سلامت دهان و دندان برای شما حائز اهمیت است، از خمیر دندان های حاوی فلوراید استفاده نمایید.

سردرد

احتمالا برای شما پیش اومده که سرتان بدون دلیل تیر بکشد و سر درد بگیرید. یکی از دلایل بروز این حالت مخابره مغز به شماست که میزان مایعات بدنتان کاهش یافته است. مغز انسان نیز همانند سایر اعضای بدن برای کنترل به آب نیازمند است. هنگامی که دچار کمبود آب گردد هشدار خود را با ایجاد سردرد اعلام می نماید.
برای درمان کم آبی مغز و همچنین جلوگیری از بروز سردرد همیشه یک بطری آب سالم به همراه داشته باشید. اگر علائم و هشدارهای بدن را بخوبی بشناسید می توانید از آن جلوگیری نمایید.

خشکی دهان

اگر دهانتان در بیشتر اوقات خشک می شود واحساس تشنگی می کنید. اگر مدام لب هایتان خشک و دچار ترک خوردگی می شود، یا زبانتان خشک و به کامتان می چسبد. احتمالأ میزان آب، مایعات بدنتان کاهش یافته است و دچار کم آبی بدن هستید.
برای رفع این علامت به مقدار کافی آب بنوشید. البته بدونید که مصرف برخی داروها نیز منجر به خشکی دهان می گردد. به همین خاطر احتمال دارد خشکی مداوم دهانتان به دلیل عوارض جانبی بعد از مصرف دارو نیز باشد. پس همیشه به میزان کافی مایعات مصرف کنید تا مشکل پیش آمده رفع گردد.

تغییر رنگ ادرار

تغییر رنگ ادرار و کم آبی

شاید کمی تعجب آور است، تغییر رنگ در ادرار خود مشاهده می کنید. که رنگ ادرار به زرد تیره تغییر یافته است. در این مواقع بدن به شما هشدار می دهد که دچار کمبود آب شده است. برای رفع هر چه سریعتر این مشکل آب کافی بنوشید. همیشه حواستان به رنگ ادرارتان باشد، قبل از اینکه رنگ آن تیره شود آب بنوشید.
تیرگی رنگ ادرار می تواند نشان دهنده این باشد، که بدن شما خشک و به اصطلاح بیابانی شده است. فراموش نکنید که عفونت ادراری و یبوست نیز از نشانه های دیگر کم آبی بدن محسوب می شود. پس میزان مصرف مایعاتی مثل آب، آبمیوه های طبیعی، سبزیجات و چای را افزایش دهید.

خواب آلودگی

خواب آلودگی

اگر در طول روز احساس خواب آلودگی می کنید و چرت می زنید، این حالت می تواند یکی دیگر از علائم کم آبی بدن شما باشد. احساس خستگی بیش از حد نشان دهنده مصرف کم آب است. هنگامی که احساس خستگی می کنید و مایل هستید استراحت کنید. احساس خطر کنید، زیرا بدن انسان در مواقع کمبود آب برای کند نمودن فعالیت هایش از خوابیدن کمک می گیرد تا بتواند آب بیشتری در بدن ذخیره داشته باشد.
اگر می خواهید شاداب و پر انرژی باشید، در طول روز به طور مرتب آب میل کنید.

سرگیجه

اگر احساس می کنید دنیا دور سرتان می چرخد و سرگیجه دارید. بدن شما یکی دیگر از علائم کم آبی بدن را به شما هشدار می دهد. ریه های انسان نیز همانند دیگر اعضای بدن برای انجام فعالیت هایش نیاز به آب کافی دارد. اگر قسمت بیرونی ریه ها خشک بشوند نفس کشیدن برای شما دشوار می شود.
وقتی ریه خشک و تنفس دچار اختلال شود، میزان اکسیژن کمتری به مغز فرستاده می شود. در این صورت مغز نمی تواند عملکرد مناسبی داشته باشد. به همین دلیل احساس سرگیجه پیدا می کنید و دنیا دور سرتان می چرخد. اگر قصد دارید از سرگیجه دوری کنید، نوشیدن مرتب آب را فراموش نکنید.

احساس تشنگی

مطمعنأ هنگام تشنگی باید آب مصرف کرد، اما حواستان باشد که تشنگی نشانه ای از کاهش مصرف آب است. در کل شما نباید به حدی دچار تشنگی گردید، که از حال بروید و بعد آب میل کنید. همیشه به خاطر بسپارید که وقتی احساس تشنگی پیدا می کنید نشان دهنده اینکه بدن شما در حال دهیدراته شدن است، در واقع بدن شما با کمبود آب مواجه شده است.
توجه داشته باشید که احساس تشنگی شدید و مرتب نیز می تواند از علائم ابتلا به بیماری دیابت نیز باشد. نوشیدن مایعات را در برنامه خود به صورت مرتب اجرا نمایید تا از تشنگی در امان بمانید.

گرسنگی زیاد

تا به حال برایتان اتفاق افتاده است، که بعضی مواقع بدنتان گرسنگی و تشنگی را نمی تواند تشخیص دهد؟ بله، هنگامی که به اندازه ی کافی آب نمی نوشید بدن شما احساس می کند دچار گرسنگی شده است اما در واقع شما تشنه هستید.
افرادی که دارای اضافه وزن هستند پیشنهاد می کنم این تکنیک را اجرا نمایند. اگر شما به صورت مرتب احساس گرسنگی دارید، حتمأ قبل از صرف غذا یک لیوان آب میل نمایید. یک نکته جالب اینکه اگر بعد از خوردن غذا صدای شکمتان قطع شد معنی اش اینکه شما تشنه بوده اید نه گرسنه. همیشه به علائم بدنتان توجه داشته باشید.

گرمازدگی

گرمازدگی یکی از علائم بسیار خطرناک در کم آبی بدن محسوب می شود. همینطور که می دانید بدن انسان از آب برای خنک نمودن خود استفاده می کند. در واقع تمامی اعضای بدن را بعد از فعالیت به دمای مطلوب می رساند. هنگامی که آب کافی به بدن نرسد، قسمت کنترل کننده دمای بدن نمی تواند عملکرد مناسبی داشته باشد و شما دچار گرمازدگی می شوید.
گرمازدگی بیشتر در ماه های گرم تابستان، شهرهای شمال و جنوب کشور، فعالیت در معرض گرمای شدید بیشتر اتفاق می افتد.

کم آبی بدن چه افرادی را بیشتر تهدید می کند؟

خطرابتلا به کم آبی بدن همه ی افراد جامعه را تهدید می کند، اما کم آبی می تواند در افرادی بیشتر خطرناک و تأثیرگذار باشد.

کودکان و نوزادان شیرخوار

کم آبی در کودکان

متخصصین تغذیه بر این باورند که کودکان و نوزادان حدودأ ۷ برابر از افراد بزرگسال بیشتر در معرض ابتلا به کم آبی هستند. میزان سوخت و ساز بدن کودکان دو برابر از وزن آنها بیشتر است، زمانی که متابولیسم بدن افزایش داشته باشد بدن آب بیشتری از دست می دهد، در نتیجه نوزادان و کودکان بیشتر در معرض ابتلا به کم آبی بدن هستند.
در زیر به چند مورد از مهم ترین علائم کم آبی بدن در نوزادان و کودکان اشاره خواهم کرد.
داشتن تب بالا
خشک شدن دهان و زبان
گریه بدون اشک کودک
گودی چشم و لپ
بی حوصلگی و بی قراری نوزاد
پوست بدن کودک بعد از کشیدن به حالت قبل باز نگردد

سالمندان

سالمندان نیز بخاطر مصرف کم مواد غذایی مناسب و آب در خطر کم آبی بدن هستند. این افراد می توانند برای پیشگیری از مواد غذایی پر کالری، سبزیجات و آب میوه های طبیعی استفاده نمایند.
عوامل دیگری همچون مصرف داروها در کهنسالان منجر به کمبود آب در بدنشان می شود. یکی از عوامل شایع در سالمندان کاهش حالت کشسانی پوستشان است، که در زمان کشیدن پوست، پوست این افراد دیرتر به حالت اولیه باز می گردد.

ورزشکاران

افرادی که فعالیت ورزشی انجام می دهند به خاطر داشته باشند، در هنگام ورزش بدنشان عرق بیشتری می کند و همین امر باعث می شود دچار کم آبی بدن شوند. سعی کنید در طول روز مایعات بیشتری مصرف نمایید.

بیماران سرطانی

افرادی که مبتلا به سرطان هستند، به علت انجام شیمی درمانی و همچنین مصرف داروهای درمانی نیز در خطر کمبود آب می باشند. توصیه می شود در طول شبانه روز آب بیشتری میل کنند، تا بدنشان بتواند کمبود الکترولیت های خود را تأمین نماید.

بیماران کلیوی

عملکرد کلیه در بدن انسان تنظیم میزان کلرید خون است، افرادی که از بیماریهای کلیوی رنج می برند باید آب مصرفی خود را افزایش دهند.

راه های طبیعی درمان کم آبی بدن چیست؟

روش های طبیعی و سنتی زیادی برای درمان کم آبی بدن وجود دارد. این روش ها در خانه و محل کار به راحتی قابل اجرا می باشد. در این مقاله چند مورد از راه های طبیعی درمان کم آبی را برای شما جمع آوری نموده ایم. امیدوارم بهره لازم را ببرید.

۱٫ نوشیدن مرتب آب در طول روز را فراموش نکنید

نوشیدن آب در طول روز یکی از بهترین راه برای مقابله با کمبود آب در بدن است. سعی داشته باشید میزان آب مصرفی خود را با گرمای هوا تنظیم نمایید. در روزهای گرم تابستان آب بیشتری میل نمایید، تا از خطر ابتلا به بیماری هایی مثل گرمازدگی در امان بمانید.
اگر می خواهید الکترولیت های بدن خود را حفظ کنید و گوارشی سالم و بدنی با نشاط داشته باشید. توصیه می کنم در طول شبانه روز ۸ الی ۱۰ لیوان آب نوش جان کنید.
عوامل متعددی در بدن انسان وجود دارند، که میزان مصرف مایعات را تعیین خواهند کرد. برای مثال میزان چربی، میزان وزن، سن، برنامه غذایی و میزان فعالیت فرد در طول شبانه روز. شما باید میزان آب مصرفی خود را با شرایط و عوامل مد نظر تعیین کنید.

میزان آب مصرفی را چگونه تعیین کنیم؟

برای تعیین آب مصرفی در شبانه روز می توانید از عواملی مثل میزان فعالیت ورزشی، سطح فعالیت بدن، رنگ ادرار کمک بگیرید. همینطور که توضیح دادم اگر ادرار شما تغییر رنگ پیدا کرد می توانید آب بیشتری میل کنید تا از کم آبی بدن جلوگیری نمایید.

میزان آب مصرفی در دوران بارداری چقدر است؟

بانوانی که دوران بارداری را طی می کنند، برای هضم بهتر و همچنین شیردهی بیشتر باید در طول شبانه روز مایعات بیشتری مصرف نمایند. متخصصین زنان میزان آب مصرفی در دوران بارداری را حداقل ۱۰ الی ۱۴ لیوان در طول شبانه روز تعیین کرده اند.
مصرف داروهایی مثل داروهای فشار خون، آنتی بیوتیک ها و داروهای گوارشی، میزان آب بدن را کاهش می دهند. برای پیشگیری از کم آبی بدن آب بیشتری نوش جان کنید.
به یاد داشته باشید نوشیدن آب خنک و سالم نیز به افزایش متابولیسم بدن کمک بسزایی می کند.

۲٫ مایعات مفید به همراه آب بنوشید

سعی داشته باشید در مصرف مایعات خود تنوع ایجاد کنید. انجام این کار باعث می شود، میل بیشتری به مصرف مایعات پیدا کنید و همچنین مصرف نوشیدنی هایی همچون آب میوه های طبیعی مثل نارگیل سرشار از مواد معدنی، پتاسیم، اسید آمینه می تواند به جذب آب در بدنتان کمک بسزایی داشته باشد.
پتاسیم موجود در نارگیل می تواند الکترولیت های بدنتان را حفظ کند.
آب نارگیل بدنتان را هیدراته نگه می دارد.
به علت شباهت به خون می تواند در درمان کم آبی بدن تأثیر فوق العاده داشته باشد.
نوشیدنی های زیادی وجود دارند که می توانند در هیدراته نگه داشتن بدن تأثیر گذار باشند. برای مثال آب لیمو، انواع چای، انواع دمنوش گیاهی، آب میوه بدون اسانس این نوشیدنی ها بسیار مفید و سالم هستند و می توانند جایگزینی مناسبی برای آب باشند.

۳٫ نوشیدنی و خوراکی های پر آب مصرف کنید

سعی داشته باشید نوشیدنی و خوراکی هایی در برنامه غذایی خود اضافه کنید، که به آبرسانی بدنتان کمکی داشته باشد. در ادامه به چند نوع نوشیدنی و خوراکی با آب بیشتر اشاره خواهم کرد.
آب هویچ
فلفل دلمه
پرتغال
کیوی
خربزه، طالبی و هندوانه
خیار
اناناس
شیرموز، شیر نارگیل
لبنیات( شیر، دوغ، ماست)
آناناس
کرفس دارای خواص معجزه آسایی است، اگر می خواهید تناسب اندام داشته باشید حتمأ از کرفس استفاده کنید.
میوه ها و خوراکی های بسیاری هستند که خاصیت آبرسانی بالایی دارند مثل گوجه فرنگی، کلم، کاهو، سبزیجات، انگور و توت فرنگی و… استفاده از این خوراکی ها را فراموش نکنید.

۴٫ در هنگام ورزش مایعات بیشتر بنوشید

دمای بدن انسان در هنگام فعالیت ورزشی افزایش می یابد و همین امر باعث می گردد، کنترل الکترولیت های بدن دچار مشکل گردد و شما میزان آب بیشتری از دست دهید. ورزش های قدرتی و استقامتی از قبیل تناسب اندام، وزنه برداری آب بیشتری از بدن کاهش می دهند. افرادی که فعالیت ورزشی قدرتی انجام می دهند باید برای جلوگیری از کم آبی بدن آب بیشتری مصرف نمایند.
توصیه می کنیم همیشه قبل و بعد از شروع فعالیت ورزشی مایعات بنوشید. استفاده از قرص جوشان می تواند در کنترل آب بدن کمک بسزایی داشته باشد. بعد از فعالیت ورزشی خود نیز یک وعده غذایی مناسب میل کنید و در طول روز آب بیشتری مصرف کنید.

سخن آخر

فراموش نکنید بهترین راه برای درمان هر نوع بیماری پیشگیری از آن است. شما نیز می توانید با نوشیدن مایعات و مواد غذایی به میزان کافی برای پیشگیری و درمان کم آبی بدن قدم بردارید.
توجه داشته باشید، کم آبی بدن در کودکان بسیار خطرناک است و می تواند منجر به مرگ نوزاد گردد. نوشیدن مایعات را برای ورزشکاران، سالمندان و کودکان بیشتر توصیه می شود. نوشیدن آب برای بهتر شدن گردش خون و بیماری های قلبی نیز بسیار مناسب است.
در این مقاله به علائم و روش های درمان کم آّبی بدن اشاره داشتم. امیدوارم از مطالعه این مقاله استفاده لازم را برده باشید.
نظر و دیدگاه خود را در مورد علائم کم آبی بدن ثبت نمایید.

منبع: شانی وب

https://shaniweb.ir

2 نظرات
  1. نیما ابراهیمی می گوید

    با سپاس از شما
    مقاله مفید و کاربردی نوشته بودین
    امیدوارم به نوشتن خودتون ادامه بدین
    من سعی می‌کنم هر روز از سایت شما بازدید داشته باشم و مطالب مفید اونو مطالعه کنم

    1. علی اصغر ابراهیمی می گوید

      درود برشما دوست گرامی نکاتی که مطالعه کردید، حاوی روش های مناسبی برای پیشگری و درمان با کم آبی در بدن است. موفق باشید

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.